ความเป็นมาทรงคุณคา ภูมิปัญญาท้องถิ่น
เสื่อกกบ้านแพง
บ้านแพงตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ.2369 สาเหตุที่ชื่อบ้านแพง เพราะมีต้นแพง (ชื่อต้นไม้) ขึ้นหนาแน่นเป็นป่าบริเวณที่ตั้งหมู่บ้าน จึงเรียกว่า "บ้านแพง" อาชีพหลักของประชาชนคือทำนา รองลงมาคือการทอเสื่อกก และที่เหลือเป็นการประกอบอาชีพ รับจ้างทั่วไป โดยมากหลังฤดูเก็บเกี่ยว ชาวบ้าน จะออกไปหางานทำที่อื่น
ชุมชนแพงเป็นชุมชนที่เน้นการทอเสื่อกกมาตั้งแต่อดีต ผลิตภัณฑ์ ของบ้านแพงนั้น ได้รับการปรับปรุงให้มีความทันสมัยทั้งในเรื่องรูปแบบ และลวดลาย ทำให้บ้านแพง กลายเป็นหมู่บ้าน OTOP ที่มีชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักกันดีในด้านผลิตภัณฑ์เสื่อกกทั้งจากในและต่างประเทศ ด้วยเหตุนี้จึงทำให้ชุมชนกลายเป็นแหล่งศึกษาดูงานในด้านการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน
การทอเสื่อกกมีมาประมาณ 100 ปีแล้ว ส่วนใหญ่ทอเสื่อเพื่อใช้สอยในครัวเรือนสำหรับแลกเปลี่ยนกับสิ่งของเครื่องใช้ ภายในหมู่บ้านและใกล้เคียง โดยเริ่มต้นทอเสื่อจากต้นกกสามเหลี่ยม (ต้นผือ) ต่อมาพระที่วัดได้นำพันธ์ตินกก (ไหล) มาจากจังหวัดร้อยเอ็ด มาทดลองปลูกที่ริมบึงบ้านแพง
ผลปรากฏว่า ปลูกได้ผลดี เจริญเติบโตเร็ว จึงมีราษฎรนำมาปลูกเพิ่มกันเกือบทุกครัวเรือน มีคุณสมบัติเหนียว เมื่อทอเป็นผืน จะใช้งานได้ดี มีความคงทนถาวรมากกว่าการทอจากต้นผือ ต่อมามีการจัดตั้งเป็นกลุ่มอาชีพในรูปคณะกรรมการกลุ่มอาชีพ ทอเสื่อกกบ้านแพงจนถึงปัจจุบัน
ขั้นตอนการผลิตเสื่อกก
• การปลูกต้นกก การเตรียมต้นกก (หน่อ) และแปลงปลูกโดยพรวนดิน 2 ครั้ง เพื่อให้ดินร่วนซุย มีน้ำขังเล็กน้อยพอให้แฉะ เพื่อปลูกดำหน่อกกง่าย โดยระยะห่างระหว่างต้นประมาณ 1-2 ฟุต ได้ 7 วัน ปล่อยน้ำเข้าสูงประมาณ 30 เซนติเมตร ใส่ปุ๋ยเคมีสูตร 15 -15- 15 ประมาณ 25 กก.ต่อ 1 ไร่ 1-2 เดือน/ครั้ง
• การเก็บเกี่ยวต้นกก เมื่ออายุกกได้ประมาณ 2-4 เดือน กกเริ่มมีความเหนียวพอประมาณ โดยสังเกตต้นกกออกดอก ซึ่งเป็นระยะที่มีความเหนียวจึงเริ่มตัดกกได้ โดยใช้มีดหรือเคียวตัดบริเวณโคนต้น เพื่อให้กกแตกหน่อขึ้นมาใหม่
• กรรมวิธีการซอยและการตาก และย้อม การซอยกกทำได้ 2 แบบ คือ การซอยสดๆหรือผึ่งแดดให้พอหมาดๆ (1 แดด)จึงนำมาซอย 1 ต้น แล้วแต่ขนาดของต้นกก และลักษณะที่นำมาใช้แล้วนำไปตากแดดให้แข็งประมาณ 2-3 แดดโดยกกจะเปลี่ยนเป็นสีเขียวหรือสีขาว
จากนั้นเราจะเข้าสู่ขั้นตอนการย้อม ก่อนย้อมกกต้องนำเส้นกกไปแช่น้ำ ให้เส้นกกอิ่มน้ำประมาณ 1 ชั่วโมง นำกก ผึ่งแดดให้พอหมาดๆ นำเส้นกกลงในหม้อย้อมสีที่เตรียมไว้ จนเส้นกกอิ่มสีหรือประมาณ 20 นาที แล้วจึงนำขึ้นผึ่งแดด ประมาณ 2 แดด นำกกเข้าเก็บเพื่อรอการทอต่อไป
ส่วนวิธีที่เก็บรักษาผลิตภัณฑ์ที่ทำจากกกนั้น ควรเก็บไว้ในห้องที่เก็บควรไม่มีอากาศชื้น เมื่อขึ้นราควรเช็ดและขัด แล้วผึ่งแดดให้แห้ง ผลิตภัณฑ์ที่แปรรูปแล้วควรมีถุงพลาสติกห่อหุ้มเพื่อไม่ให้อากาศเข้า
รายชื่อ OTOP จ.มหาสารคาม
กลุ่มปลูกผักปลอดภัยจากสารพิษ
ผลิตภัณฑ์ : ผักปลอดสารพิษ
ติดต่อ : นายจำลอง ธัญญาวาล (043-723546)
ที่อยู่ : หมู่ 5 บ้านขิงแคง ต.แก้งแก อ.โกสุมพิสัย มหาสารคาม -44000
กลุ่มทอผ้ามัดหมี่
ผลิตภัณฑ์ : ผลิตภัณฑ์จากผ้าไหม
ติดต่อ : นางเคน จุฑาศรี (01 7396325 6701580)
ที่อยู่ : 2/13 หมู่ 3 บ้านหนองคู - ศรีวิไล ตำบลหนองปลิง อำเภอเมือง มหาสารคาม 44000
กลุ่มทอผ้าไหม
ผลิตภัณฑ์ : ผ้าไหมมัดหมี่ ผ้าโสร่ง ผ้าขาวม้าไหม
ติดต่อ : นางไสว ยอดวงษ์กอง (043-799041)
ที่อยู่ : 97 หมู่ที่ 1 บ้านนาสีนวล ตำบลนาสีนวล อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย มหาสารคาม -44000
กลุ่มเกษตรกรข้าวกล้อง
ผลิตภัณฑ์ : ข้าวกล้อง
ติดต่อ : นางจำลอง เพชรแสนค่า (044-448707)
ที่อยู่ : หมู่ที่ 14 ตำบลเม็กดำ อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย มหาสารคาม -44000
กลุ่มสตรีทอผ้าบ้านแสบง
ผลิตภัณฑ์ : ผ้าขาวม้า
ติดต่อ : นางคำพัน สิงลี (043-727153)
ที่อยู่ : 19 หมู่ 8 ต.ดอนงัว อ.บรบือ มหาสารคาม 44130
กลุ่มสตรีทอผ้าไหมบ้านนาเมือง
ผลิตภัณฑ์ : ผ้าไหมบ้านนาเมือง
ติดต่อ : นางคำพันธ์ พันราช (043-799237)
ที่อยู่ : 67 หมู่ 14 ต.นาข่า อ.วาปีปทุม มหาสารคาม 44120
กลุ่มสตรีตัดเย็บหมอนขิตบ้านทองหลาง
ผลิตภัณฑ์ : หมอนขิต
ติดต่อ : นางเกษ ปะนันโต (043-724773)
ที่อยู่ : 110 หมู่ 3 ต.โคกสีทองหลาง อ.วาปีปทุม มหาสารคาม 44120
กลุ่มสตรีทอผ้าหมบ้านโนนสำราญ
ผลิตภัณฑ์ : ผ้าไหมมัดหมี่ ผ้าไหมพื้นเรียบ
ติดต่อ : นางขำ คำยา ()
ที่อยู่ : 100 หมู่ 67 ต.วังไชย อ.บรบือ มหาสารคาม 44130
ที่มา:http://www.taksilanakhon.com/wizContent.asp?wizConID=159&txtmMenu_ID=7
http://sarakhambannchan.it4social.net/article-detail-264.html
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น